IFA focust zich op het België van de 19de eeuw. Deze periode in de geschiedenis van ons land is ontzettend interessant. Niet alleen is de maatschappij binnen honderd jaar totaal getransformeerd door de industriële groei; België behoorde in de 19de eeuw tot de beste van de wereld als het gaat om de industriële productie per hoofd van de bevolking! Alleen Engeland, waar de industriële revolutie begon, was productiever. Dat is te zien in deze tabel.

indus output per capita

Beeld je eens in: aan het begin van de 19de eeuw reed men met de postkoets, ploegde men de akkers met paard en ploeg en sponnen vrouwen draad aan een spinnewiel. Verwarmen werd gedaan met hout, verlichten met kaarsen en vetlampen. Deze leefwereld zou tegen het einde van de eeuw fundamenteel veranderd zijn.

 Spoorboekje1

Op de eerste pagina van dit spoorboekje uit 1840 staat de toepasselijke zin ‘Time is money.’

 

De stoommachine werd uitgevonden, waardoor steenkool- en ijzermijnen tot op grote diepten ontgonnen konden worden. Spinmachines en weefgetouwen werden ontwikkeld en zorgden voor het overbodig worden van verschillende soorten handenarbeid. De spoorweg en de stoomtrein werden uitgevonden, waardoor in 1835 de spoorlijn tussen Brussel en Mechelen verscheen.

Spoorboekje2

Dit was de allereerste personenspoorlijn op het Europese continent. Om het Belgische spoorwegnet nog sneller te laten groeien, konden ondernemers zelf initiatieven starten voor het aanleggen van spoorlijnen. Wat het spoorwegnet was voor de industrie, werden de ‘buurtspoorwegen’ voor het platteland. Burgers konden met hun koopwaar snel naar omliggende stedelijke centra. Ook trams zagen het levenslicht.

Bron: Youtube - Tarek Salah

Het imperium van de Belg Edouard Empain voorzag landen als China, Rusland, Congo en Zuid-Amerika van tramlijnen.

Op het einde van de 19de eeuw was er elektriciteit en werden de eerste vliegtuigen gebouwd. Het paard voor de koets werd vervangen door een elektrische- of benzinemotor onder de koets, waarmee de eerste automobiel geboren werd. De behoefte aan rubber steeg dientengevolge en in de Belgische kolonie Congo was veel rubber te vinden. Congo heeft daardoor sterk bijgedragen aan de economische groei van België. De Belgische alledaagse cultuur werd beïnvloed door de nieuwe technische en economische ontwikkelingen. Zo werden liedjes gewijd aan de auto en de fiets.

 PartituurAuto PartituurFiets 

     

De groei in de 19de eeuw is onvoorstelbaar. Er is dan ook veel kapitaal nodig geweest om alle ontwikkelingen mogelijk te maken. Koning Willem I van de Nederlanden was één van de stichters die in 1822 de ‘Nationale Maatschappij ter Bevordering van de Volksvlijt’ of ‘Société Générale de Belgique’ oprichtten. Dit werd het grootste bedrijf dat België ooit gekend heeft. Het bedrijf was een belangrijke investeerder in de Belgische industrie. Doordat grote kapitalen geïnvesteerd werden in de industrie, maakte het beursleven ook een opmars. Ook dit werd weerspiegeld in alledaagse cultuurvormen, zoals prenten in de krant.

PrentBeurs

Het kapitaal dat in de 18de eeuw nog voor het grootste deel bestond uit onroerende goederen als kastelen, bossen en gronden, onderging een transformatie naar roerend vermogen – ook al was die transformatie niet altijd succesvol. Onder andere door het nemen van deze risico’s geraakten Belgische ondernemers en bankiers tot de meest succesvolle van de wereld. Op de beurs van Brussel werden zowel Belgische als vele buitenlandse bedrijven dagelijks genoteerd.

Deze eeuw verdient het om in de kijker gezet te worden. Geen valse bescheidenheid, dat ze inspirerend mag zijn voor de ondernemers heden ten dage!